Ticari faaliyet göstermek isteyen kişilerin en çok merak ettiği konuların başında “hangi şirket türü daha avantajlı” sorusunun yanıtı gelir. Türk Ticaret Kanunu’na göre farklı şirket türleri bulunmakta olup bunlardan hangisinin daha avantajlı olduğu planlanan ticari faaliyetin özelliklerine göre değişiklik gösterebilir. Anonim şirket ve limited şirket ülkemiz ticari hayatında en sık tercih edilen şirket türleri olup ülkemizdeki tüm şirketlerin yaklaşık %82’si limited, %13’ü ise anonim olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.
Anonim şirket, limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler sermaye şirketleri olarak sınıflandırılabilirler. Sermaye şirketlerinin temel özelliği, ortakların şirkete karşı yalnızca taahhüt etmiş oldukları sermaye ile sorumlu olmalarıdır. Adi komandit şirketler ve kollektif şirketler şahıs şirketleri olup bu şirket türlerinde şirket borçları karşısında ortaklar ikinci dereceden ve sınırsız sorumluluğa sahiptir.
Anonim Şirket Kurmak İçin Kaç Kişi Gerekli?
Anonim şirketlerin yapıları gereği sermayesi belirli ve paylara bölünmüştür. Borçlarından da yalnızca kendi mal varlığı ile şirket sorumludur. Anonim şirketler tek pay sahipli ya da en fazla 500 hissedara sahip olacak şekilde kurulabilirler. Pay sahiplerinin şirkete karşı sorumluluğu yalnızca taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile sınırlıdır. Anonim şirketlerde hem gerçek hem tüzel kişiler pay sahibi olabilirler. Payların devredilebilmesi için genel kurulun onayına ihtiyaç duyulmaz. Anonim şirketlerin yapısı gereği pay sahipleri ellerindeki payları serbest bir şekilde başkalarına devredebilirler. Aynı zamanda payları halka arz edilebilen ve borsada işlem görebilen tek şirket türü de anonim şirketlerdir. Bu kapsamda anonim şirketler payların temsil edilmesi amacına yönelik olarak hamiline ya da nama yazılı pay senedi çıkarabilirler. Bunun yanı sıra tahvil ve benzeri borçlanma araçları çıkarmayı da tercih edebilirler.
Anonim şirket kurmak için gereken asgari sermaye tutarı 50.000 TL’dir. Bununla birlikte kayıtlı sermaye sistemini kabul ederek halka açık olmayan anonim şirketlerin başlangıç sermayesi 100.000 TL’dir. Tescilden önce nakdi olarak taahhüt edilen patların itibari değerlerinin en az 1/4’lük kısmı ödenmelidir. Kalan miktarın şirket tescilini takip eden 24 ay içerisinde ödenmesi mümkündür. Ödeme takviminin belirlenmesi şirketin esas sözleşmesinde ya da yönetim kurulu tarafından gerçekleştirilebilir. Ayrıca bazı anonim şirketlerin kuruluşu ile esas sözleşmelerinde yapılacak olan değişiklikler Ticaret Bakanlığı’nın iznine tabi bulunmaktadır. Bunlar arasında; bankalar, faktoring şirketleri, varlık yönetim şirketleri, anonim şirket şeklinde kurulan holdingler, umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, ürün ihtisas borsası şirketleri, gözetim şirketleri, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi şirketler, finansal kiralama şirketleri, tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, sigorta şirketleri, döviz büfesi işleten şirketler, tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, bağımsız denetim şirketleri, teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketler sayılabilir.
Kanunen yasaklanmamış olan her tür ekonomik amaç ve konu için anonim şirket kurmak mümkündür. Anonim şirketlerin merkezlerinin bulunduğu yerdeki ticaret sicili tarafından tescil edilen yazılı bir esas sözleşmesinin bulunması zorunludur. Anonim şirketler belirli faaliyet konularını yürütmekte olup yıllık net satış hasılatı, bilanço aktif toplamı, çalışan sayısına göre belirlenen kriterlerin eşik değerlerini aşmakta olan anonim şirketler bağımsız denetime tabi bulunmaktadır.
Anonim şirketleri genel kurul ve yönetim kurulu olmak üzere iki farklı organa sahiptir. Genel kurul şirkete dair önemli kararlar alınan ve tüm pay sahiplerinin temsil edildiği organdır. Şirketin yönetimi ve temsili ile görevli olan organ ise yönetim kuruludur. Yönetim kurulu tek üyeden de oluşabilmekle birlikte yönetim kurulu üyelerinin Türk vatandaşı olması ve Türkiye’de yerleşik olması şartı bulunmaz.
Limited Şirket Kurmak
Limited şirket kurmak için en az 10.000 TL sermayeye ihtiyaç vardır. Nakdi olarak getirilen sermaye, şirketin tescil edildiği tarihi takiben 24 ay içerisinde ödenebilir. Ödeme takvimi ise şirket müdürleri tarafından da şirketin sözleşmesinde de belirlenebilir.
Limited şirketler tek ortaklı olarak ya da sayısı elliyi aşmayan gerçek ya da tüzel kişi ortakla kurulabilir. Limited şirketler yapıları gereği borçlarından yalnızca mal varlıkları ile sorumlu tutulduklarından dolayı ortakların sorumluluğu yalnızca taahhüt etmiş bulundukları esas sermaye paylarını ödemeleriyle, şirket sözleşmesinde öngörülmüş olan ek ödemeleri ve yan yükümlülükleri yerine getirmeleriyle sınırlı bulunur. Şirketten tahsili mümkün olmayan kamu borçlarına karşı ortakların sermaye payları oranında sorumluluğu söz konusudur. Limited şirketler yapıları gereği halka arz edilemezler ve hamiline yazılı pay ihracında bulunamazlar. Buna ek olarak anonim şirketlerdekinin aksine limited şirketlerin pay devirleri genel kurulun onayına tabi bulunmaktadır.
Anonim şirket kurmak ve limited şirket kurmak için yerine getirilmesi gereken bazı resmi işlemler ve karşılanması gereken bazı maliyetler vardır. Bu rakamlar şehir bazında ve yıldan yıla değişiklik gösterebilir. İzmir muhasebe hizmetleri kapsamında yer almakta olan tüm işlemler ücretlendirilirken İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından belirlenen tarifeler baz alınmaktadır. Bu sayede bir standardın sağlanması söz konusu olmaktadır.
