Peluş gibi mont ve kabanların en büyük sıkıntısı bakımı ve temizliğidir. Kumaşı sebebiyle narin bir şekilde temizlenmesi gerekir. Çoğu kişi koku olmadığı takdirde uzun süre boyunca montlarını kullanmaya devam ediyor. Fakat ne kadar temiz tutulursa tutulsun şehir kirliliği bile başlı başına montun temizlenmesi için yeterli bir faktördür. Temizliğin geciktirilmesinin veya yapılmamasının en büyük sebebi ise kuru temizleme fiyatları oluyor. Bu durumda ise birçok kişi temizlik için evlerindeki çamaşır makinesini kullanıyor. Hangi programda yıkayacağını net olarak bilmemek peluş ve benzeri maddelerde yapılmış kıyafetlerin dokusunu bozduğu gibi istenmeyen sonuçlara yol açabiliyor. Kumaşın dokusunu korumak ve yapısına uygun temizleme işlemini belirlemek bu yüzden çok önemlidir.
Peluş montların kumaşları genellikle elyaf, pamuk ve yünden elde edilir. En çok tercih edilen elyaf keten, pamuk ve deve tüyü, ipek, lama hayvansal liflerden elde edilir. Bunlar doğal elyaflardır. Doğal olmayan elyaflar ise silikon, polyester ve cam elyaflardır. İki tür elyafın da yüksek sıcaklıklara maruz kalmaması gerekir.
Hammaddesi elyaf olan montların narin kumaşlar için olan sıvılarla yıkanması uygundur. En düşük sıcaklıkta yıkanması kumaşın esnekliğini, duruşunu ve rengini de korumasını sağlayacaktır. Makinede yıkanacaksa hassas program tercih edilmelidir. Aynı zamanda elde yıkanmaya da uygundur.
Pamuk doğal bir ürün olduğundan rahatlıkla içine su çekecek ve bu takdirde ne kadar uzun süre suyla temas ederse aynı ölçüde yıpranacaktır. Bunu önlemek için yıkama süresini kısaltmak yeterli olacaktır. Pamuklu ürünler makinede yıkamaya uygun olsa da kumaşın dokusunu koruması için yumuşatıcı kullanmak önerilir. Düşük sıcaklıkta ve orta ila düşük devirde yıkanması gerekir.
Yün hayvanlardan elde edildiği için doğal yapısını koruması açısından en düşük sıcaklıkta yıkanması gerekir. Yıkama sonrası fazla sıkma işlemi yapılmaması tavsiye edilir. Deterjan tercihi olarak yine narin yumuşatıcılar tercih edilmelidir.
Prensip olarak mont, kaban, yağmurluk ve trençkot gibi kıyafetlerin temizlik ve bakımları hakkında bilgi edinmek için kıyafetlerin iç kısmındaki bakım etiketlerine bakılması en doğrusu olacaktır. Çoğunda kuru temizleme tercih edilse de bazı ürünlerde makinede veya elde yıkamaya uygun olduğuna dair ibareler bulunur. Buna dayanarak en uygun üç yıkama yönteminden biri seçilebilir.
Kuru Temizleme
Peluş montlar, montun boyu ve kumaşı fark etmeksizin ilk seçenek olarak makinede yıkanmamalıdır. Kumaşın tambura takılması ve sürtünmesi sebebiyle peluş gibi ürünler daha çabuk yıpranır. Ayrıca makinelerde kullanılan çamaşır deterjanları da peluş montun yumuşak tüylerini sertleştirip keçeleşmesine sebep olacaktır. Hem giysinin ömrü hem de temizliği için makinede yıkama ilk tercih olmamalıdır. Bu tür mont ve kabanlar için en iyi temizleme yöntemi kuru temizlemedir.
Kuru temizlemenin faydası kumaşın kullanım ömrünü uzatıp daha hassas bir temizlik sağlamasıdır. Kuru temizlemedeki en büyük farkı su ve deterjan yerine çözücü denilen bir sıvının kullanılmasıdır. Çözücü sıvının içinde su bulunmaz. Kuru temizlemenin adı da buradan gelir. Sanılanın aksine kuru bir temizleme söz konusu değildir. Yıkama şeklini ayırt etmek için kuru kelimesi kullanılmıştır.
Çözücü sıvı, kıyafetlere zarar vermeden ve yıpratmadan temizler ve suyun verdiği zararı vermez. Çözücü petrol ürünü olduğundan su gibi kumaşın liflerinin içine nüfuz edip tutunarak kumaşı yıpratmaz, kumaşın etrafını sarar ve kumaşı korur.
Bunun dışında yıkama yöntemi farkıyla kuru temizleme mont ve kaban türü giysiler için daha uygundur. Kuru temizleme makinesi evlerde bulunan çamaşır ve kurutma makinesinin birleşimi gibi bir makinedir. Makinenin iç ve dış olarak iki bölmesi vardır. İç bölme çamaşırların atıldığı sepet veya tambur adı verilen bölmedir. Dış bölme ise çözeltinin konulduğu bölmedir.
- Kuru temizleme makinesi tamburuna 3’te 1 oranında çözücü eklenir ve tambur dönmeye başlar.
- Çözücünün sıcaklığı 30 dereceye sabitlenir.
- Yıkama bittikten sonra çözücü arıtma kazanına iletilir ve sonrasında yoğuşturma ünitesine aktarılır.
- Yıkama süresi 8-25 dakika arasında ürüne, lekeye ve kumaşa göre değişiklik gösterir. Teslim edilecek üründe leke olduğu takdirde bildirilmesi ve gösterilmesi gerekir.
- Yıkama işleminden sonra sıcak hava akımında kurutma işlemi yapılır. İsteğe göre ek olarak ütü de yapılabilir.
Toplamda kıyafetin etiketlenmesinden teslimine kadar 2-3 saat süren bir işlemdir. Hızlı teslim ve yıkama seçeneği olarak bu süre 1 saate kadar düşebilir.
Kuru temizleme için yukarıda bahsedilen tüm kumaşlar uygundur.
Makinede Yıkama
Kuru temizlemeye verme şansı ve fırsatı olmayanlar için en uygun ve yaygın olanı bakım etiketine göre makinede yıkamaya izin veriliyorsa makinede yıkamaktır.
- Peluş mont ve kaban kürkü korumak için ters çevrilerek makineye atılır. Bu işlem yıkanırken tüylerin kazanda sıkışmasını, suyla birlikte dikiş yerinden çıkmasını ve daha az suya maruz kalarak yıpranmasını önler.
- Peluş montu makinede yıkamak için en düşük derecede ve en hassas program seçilerek 15-20 dakika yıkama yapılması istenir. Sıkma işlemi tavsiye edilmez. Bu montunuzun dokusunu ve duruşunu bozabilecek bir işlemdir. Makinenizde program ayarı yoksa 20-30 derecede 400 devir yeterli olacaktır.
- Yıkamak için seçilen deterjan ve yumuşatıcı hafif yapılı ve narin giysiler için olmalıdır. Çamaşır suyu ve benzeri ağartıcı temizleyiciler yıkamada asla kullanılmamalıdır. Toz yıkama sabunu ve benzeri ürünler de tercih edilmemelidir. Aksi takdire giysi keçeleşecek ve buruşacaktır.
- Yıkanmış mont veya kaban kurumaya bırakılmadan önce bir havlu ile rulo gibi sarılıp nazikçe ileri ve geri yuvarlanır. Bu şekilde havlu kalan suyu emmiş olur. Rulo yaptığınız havluyu çok sıkı veya gevşek tutulmaması gerekir. İhtiyaç dahilinde birden fazla havlu kullanılması tavsiye edilir.
Makinede yıkamaya uygun kumaşlar uygun bir şekilde yıkanacağı takdirde pamuk, yün ve polyesterdir.
Elde Yıkama
Kumaş kalitesinin korunması için kuru temizlemeden sonra en çok tercih edilen ise elde yıkamadır. Bunun için hassas bir çamaşır temizleyicisi ve kap yeterli olacaktır.
- Tercihe göre lavabo veya leğen suyla doldurulup içine bir miktar narin temizleyici ilave edilerek köpürtülür. Suyun ılık olmasına dikkat edilmelidir. Sıcak olduğu takdirde kıyafetin peluş veya kürk dokusunda bozulmalar oluşabilir. Eğer mont lekeliyse narin temizleyici bir miktar o bölgeye uygulanıp yıkamadan önce 15-30 dakika bekletilir
- Peluş mont suyun içine yerleştirilip 15-20 dakika boyunca bekletilir. Bu sırada temizleyici kumaşa nüfuz eder ve kumaşı yıpratmaz. Uzun süre bekletmemeye dikkat edilmelidir. Bekletilirse durulama işlemi uzayacak ve kumaş daha fazla suya maruz kalıp yıpranacaktır.
- Suda beklemiş peluş mont alınıp soğuk suyla bir süre nazikçe durulanır. Daha yumuşak olması istendiği takdirde az miktarda yumuşatıcı eklenebilir ve sonrasında tekrar durulanır. Durulama esnasında kumaşı sıkıp çekmemeye özen gösterilmelidir.
- Durulanmış mont güç uygulamadan ve bükmeden olduğu gibi sıkılarak bir kısım sudan arındırılır. Montu kuruması için bir havluya sarıp kalan suyu havlunun emmesini sağlanır. Mont havlunun üzerine konur ve rulo şeklinde sarılır. Rulo yaparken çok sıkı veya gevşek olmamasına dikkat edilmesi gerekir. İstenilen kuruluk seviyesi için birden fazla kez havlu kullanılabilir.
- Bu aşamadan sonra mont kuruması için bir askıya asılıp açık havada kurumaya bırakılmalıdır. Peluş montların ve suni kürklerin görünüşünü güzelleştirmek amacıyla evcil hayvanların tüylerini taramak için kullanılan taraklar kullanılabilir. Yumuşamış peluş ve kürkün nazikçe taranarak açılması tavsiye edilir.
Yukarıda bahsedilen tüm kumaşlar doğru uygulama ve yıkama yöntemi izlendiğinde elde yıkamaya uygundur.
